Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. uchodźców docierających do Polski

Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. uchodźców docierających do Polski 

1. Migranci stali się częścią naszej codziennej rzeczywistości również w Polsce. W tej sytuacji  mądrość wiary umacnia w nas przekonanie, że wszyscy należymy do „jednej rodziny – zarówno  migranci, jak społeczności lokalne, które ich przyjmują i wszyscy mamy takie samo prawo do  korzystania z dóbr ziemi, których przeznaczenie jest powszechne. Solidarność i dzielenie się są  oparte właśnie na tej podstawie. Z tego rodzi się miłość, która każe nam odczuwać potrzeby innych  jak swoje własne, dzielić się z innymi swoimi dobrami i starać się także o to, aby coraz bardziej  rozszerzała się w świecie komunia wartości duchowych (por. Benedykt XVI, Orędzie na Światowy  Dzień Pokoju – 1.01.2013). Warto przypomnieć tu głos papieża Franciszka na 104. Światowy Dzień  Migranta i Uchodźcy: Każdy cudzoziemiec, który puka do naszych drzwi jest okazją do spotkania z  Jezusem Chrystusem, utożsamiającym się z cudzoziemcem przyjętym lub odrzuconym każdej epoki (por. Mt 25,35.43). 

Obrońca praw uchodźców i imigrantów, św. Jan Paweł II pisał w jednym z Orędzi na Światowy  Dzień Migranta i Uchodźcy: Nakaz zawarty w słowach Jezusa: „byłem przybyszem, a przyjęliście  Mnie” (Mt 25,35) pozostaje całkowicie w mocy w każdych okolicznościach i jest wyzwaniem dla  sumienia wszystkich, którzy chcą iść Jego śladami (1997). Humanitarna i ewangeliczna reakcja na  problemy związane z migrantami i uchodźcami nie może być nigdy ograniczana czy zawieszana  przez jakąkolwiek jurysdykcję, nawet najbardziej złożona sytuacja, nie unieważnia tego nakazu.  Gościnność względem obcego – przypominał św. Jan Paweł II – jest jednym ze wyznaczników  naszej wiary: Wyrazem katolickości jest nie tylko braterska wspólnota ochrzczonych, ale także  gościnność okazana cudzoziemcowi, niezależnie od wyznawanej przez niego religii, odrzucenie  wszelkich barier i dyskryminacji rasowej oraz uznanie osobowej godności każdego człowieka,  czemu winna towarzyszyć aktywna obrona jego niezbywalnych praw („Orędzie na Światowy Dzień  Migranta i Uchodźcy”, 1999). 

2. Oczywiście rządy mają prawo do podjęcia działań przeciwko nielegalnej emigracji, przy  poszanowaniu praw człowieka. Należy jednocześnie pamiętać o podstawowej różnicy jaka zachodzi  pomiędzy uchodźcami – którzy uciekają z kraju z przyczyn politycznych, religijnych, etnicznych  lub innych form prześladowania czy wojen – a osobami, które po prostu szukają nielegalnego  wejścia do kraju i tymi którzy wyjeżdżają tylko po to, aby polepszyć swoją sytuację materialną  (por. Przyjęcie Chrystusa w uchodźcach i przymusowo przesiedlonych. Wytyczne Duszpasterskie.  Papieska Rada do spraw duszpasterstwa migrantów i podróżujących – Papieska Rada Cor unum,  57). 

3. W ostatnim czasie mamy do czynienia z niepokojącymi zjawiskiem na naszej wschodniej granicy,  gdzie osoby z różnych państw starają się przedostać przez Białoruś do Polski. Są to – nierzadko  politycznie stymulowane – następstwa wojen w Afganistanie, Iraku, Syrii i nie tylko, których  konsekwencją jest exodus wielu osób obawiających się o własne bezpieczeństwo. Zdajemy sobie  sprawę ze złożoności uwarunkowań geopolitycznych, wywołujących aktualne procesy migracyjne. 

Żywimy przekonanie, że odpowiedzialni za przestrzeganie prawa będą w pełni respektować  międzynarodowe zobowiązania wobec osób poszukujących ochrony, w tym również prawa do  złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. 

Funkcjonariuszom Straży Granicznej – stojącym wobec trudnego wyzwania ochrony granic  państwa – należy zapewnić możliwość kierowania osób przekraczających granicę do środków dla  cudzoziemców. Wsparcia ze strony państwa domaga się też aktywność organizacji wspierających  uchodźców, która w ostatnich latach została ograniczona. 

W świadomości katolików musi wybrzmieć nauka, aktualna od początku Kościoła, że zadaniem  chrześcijanina jest rozpoznać i przyjąć Chrystusa w przybyszu. Obojętność nie jest postawą  autentycznie chrześcijańską. Rozpalajmy w sobie wyobraźnię miłosierdzia, która pozwoli włączyć  się w pomoc tym, którzy jej potrzebują, podejmując w ten sposób misję Dobrego Samarytanina.

Ludzi dobrej woli – niezależnie od wyznania – prosimy o solidarność z przybywającymi do nas  uciekinierami wojennymi, osobami prześladowanymi czy cierpiącymi niedostatek. Apelujemy do  wszystkich, powtarzając za papieżem Franciszkiem: Chodzi nie tylko o migrantów: chodzi o nasze  człowieczeństwo („Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy, 2019). 

4. W sytuacji napięć szczególna odpowiedzialność spoczywa na politykach i mediach.  Przedstawicieli wszystkich sił politycznych prosimy, aby wspólnie szukając rozwiązań  skomplikowanych problemów migracyjnych, kierowali się nade wszystko postawami gościnności,  szacunku wobec przybyszów i dobra wspólnego Polaków. Zrozumiała troska o własnych obywateli  nie może być wystarczającą przesłanką uzasadniająca zamykanie granic przed poszukującymi schronienia.  

Media powinny budować kulturę spotkania, a nie rozsiewać uprzedzenia i tworzyć atmosferę  zagrożenia, dlatego prosimy dziennikarzy i reporterów o rzetelne relacjonowanie sytuacji  uchodźców i imigrantów. Podsycanie niechęci i wrogości względem znajdujących się w  dramatycznym położeniu przybyszów jest działaniem niegodziwym. Antyuchodźcze czy  antyimigracyjne narracje mają wpływ na życie konkretnych osób. Są one także rujnujące dla prób  odpowiedzialnego, wspólnotowego namysłu nad możliwościami odpowiedzi na złożone problemy  migracyjne. Żaden przekaz medialny, relacjonujący nawet najtrudniejsze sprawy, nie może  prowadzić do pogardy dla migranta. Oni są naszymi braćmi i siostrami w człowieczeństwie i  zasługują na pomoc w znalezieniu miejsca, w którym mogliby godnie żyć oraz wnieść wkład w  budowanie społeczeństwa obywatelskiego. Rodzące się natomiast wątpliwości i obawy powinny  być rozwiane przez prawdziwą informację, dialog i autentyczne świadectwo. Dramaty ludzkie nie  mogą stać się instrumentem do budzenia ksenofobicznych nastrojów, zwłaszcza budzonych w imię  fałszywie rozumianego patriotyzmu, który poniża ludzi przybywających z innego regionu świata,  innej kultury lub religii. Wywoływanie strachu przed drugim człowiekiem jest nieludzkie i  niechrześcijańskie. 

Nasi przodkowie byli emigrantami i uchodźcami podczas zaborów, w czasie II Wojny Światowej i  w latach komunizmu. Doświadczali pomocy ludzi innych kultur i religii. Odmawianie przybyszom ich fundamentalnych praw jest odwracaniem się od własnej historii i zaprzeczeniem naszego  chrześcijańskiego dziedzictwa. 

Wszyscy jesteśmy przynagleni do tego, aby w swoich środowiskach promować pozytywny przekaz  solidarności w stosunku do migrantów, osób ubiegających się o azyl oraz uchodźców („Odpowiedź  uchodźcom i migrantom. Dwadzieścia punktów działalności duszpasterskiej”, 2017). Poszukującym schronienia w naszym kraju miejmy odwagę swoja postawą wyrazić nasze  zapewnienie o solidarności i gotowości do udzielenia pomocy. 

5. Chcemy wyrazić wdzięczność lokalnym społecznościom, parafiom i organizacjom pomocowym,  które już pospieszyły z okazaniem życzliwości i wsparcia zmuszonym do opuszczenia swoich  domostw. 

Prosimy ludzi dobrej woli o włączenie się w akcję „Afganistan” Caritas Polska i wsparcie w  zbieraniu środków, by jak najskuteczniej okazać pomoc ludziom zmuszonym do ucieczki i szukania  schronienia. 

Wszystkich wiernych prosimy o modlitwę za uchodźców i migrantów. Módlmy się nieustannie o  zlikwidowanie przyczyn migracji, wojen i niesprawiedliwości społecznej, prześladowań i głodu.  Módlmy się też za nas samych, abyśmy rozbudzali w sobie i w naszych środowiskach postawę  roztropnej, odpowiedzialnej gościnności i braterstwa. 

Warszawa, 22.08.2021 r. 

Rada Konferencji Episkopatu Polski 

ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek 

bp Krzysztof Zadarko 

Przewodniczący